Taryfa C11, C12a – jaką wybrać dla firmy?
2023-02-24Rachunki za energię elektryczną we wszystkich stolicach UE zwiększyły się o 21% w 2022 roku! Tak wynika z najnowszego raportu Household Energy Price Index. Jak to wpływa na życie Europejczyków w każdym z krajów? Porównajmy możliwości zakupowe każdego z obywateli i zobaczmy, kto na podwyżkach energii ucierpiał najbardziej. Sprawdźmy również, jakie czynniki globalne oraz wewnętrzne w poszczególnych krajach kształtują cenę prądu.
Czego się dowiesz:
- Jak kształtują się ceny prądu w Europie
- Od czego zależą ceny prądu na rynku
Cena prądu w Europie
W 2022 roku występowała duża dynamika zmiany cen prądu. Stanowi to w dużej mierze wypadkową niestabilnej sytuacji energetycznej w Europie. Okazuje się, że w ciągu jednego miesiąca ceny prądu mogą drastycznie podskoczyć, co dobrze oddaje porównanie średniej ceny prądu w Europie na rynku SPOT (SPOT to rynek, na którym handluje się energią po cenach hurtowych, notowanych na Towarowej Giełdzie Energii a transakcje są realizowane w ciągu dwóch dni roboczych po zawarciu). W listopadzie 2022 roku zanotowano wzrost o 13% w stosunku do października tego samego roku, osiągając poziom 187,24 €/MWh. W Polsce w analogicznym okresie cena prądu wzrosła o 27%, osiągając 174,05 MWh.
Czy z początkiem 2023 roku z ceną prądu jest już lepiej? Pomimo zauważalnego spadku ceny prądu w ostatnich trzech miesiącach, który wynika z łagodniejszej pogody i wzrostu wytwarzania energii z odnawialnych źródeł, ceny prądu są wciąż znacznie wyższe niż w 2021 roku. Warto zwrócić uwagę, że sama wartość ceny prądu (czyli za energię elektryczną) w danym kraju nie w pełni przedstawia obraz sytuacji, gdyż znacznie bardziej istotne jak duży udział w naszych wydatkach zajmują opłaty za prąd zależne od ceny prądu. Przyjrzymy się zatem najpierw cenom prądu, następnie zobaczmy, jak cena prądu wpływa na życie obywateli w poszczególnych krajach, analizując ceny prądu z uwzględnieniem poziomu zarobków. Dowiesz się również, jakie czynniki wpływają na cenę prądu w poszczególnych krajach.
Gdzie cena prądu jest najwyższa w Europie?
Według cen energii elektrycznej na rynku SPOT na styczeń 2023 (źródło: globenergia.pl) najdrożej za prąd trzeba było zapłacić:
- w Austrii - 178,55 €/MWh
- we Włoszech - 170,77 €/MWh
- w Irlandii - 161,97 €/MWh
Kto ma najtańszy prąd w Europie?
Z kolei według tychże danych najniższe stawki zanotowano:
- w Finlandii - 78,87 €/MWh
- w Szwecji - 75,54 €/MWh
- w Hiszpani - 69,73 €/MWh
Ile wynosi cena prądu w poszczególnych krajach?
- Austria 178,55 €/MWh
- Włochy 170,77 €/MWh
- Irlandia 161,97 €/MWh
- Szwajcaria 157,46 €/MWh
- Wielka Brytania 148,89 €/MWh
- Słowacja 146,68 €/MWh
- Niemcy 145,99 €/MWh
- Czechy 134,81 €/MWh
- Polska 132,59 €/MWh
- Francja 132,28 €/MWh
- Belgia 130,87 €/MWh
- Holandia 126,13 €/MWh
- Dania 106,25 €/MWh
- Litwa 103,17 €/MWh
- Norwegia 93,14 €/MWh
- Finlandia 78,87 €/MWh
- Szwecja 75,54 €/MWh
- Hiszpania 69,73 €/MWh
Zobaczmy, jak powyższe dane prezentują się z uwzględnieniem możliwości nabywczych obywateli. W tym celu sprawdzimy, ile energii może kupić miesięcznie obywatel danego kraju za średnie wynagrodzenie netto.
Po uwzględnieniu danych na temat średnich zarobków można zauważyć, że mimo najdroższego prądu Austriak ze średnimi zarobkami może kupić dwa razy więcej energii elektrycznej niż osoba zarabiająca polską średnią krajową. Drugie w rankingu cen energii Włochy również tutaj wypadają niekorzystnie, zajmując czwartą pozycję od końca. Co może być zaskakujące, okazało się, że osoby mieszkające w Irlandii mimo trzeciej najdroższej ceny prądu mogą kupić za średnie wynagrodzenie minimalnie więcej energii niż m.in. Niemcy lub Brytyjczycy. Dało to Irlandczykom miejsce w okolicach środka stawki.
Co wpływa na ceny prądu w Europie?
Na ceny prądu w Europie wpływa wiele czynników wewnętrznych jak i zewnętrznych. Jednym z nich jest rozbudzenie gospodarek krajowych po okresie pandemii. Z powodu zamknięcia wielu branż w początkowym okresie epidemii Covid zapotrzebowanie na energię było mniejsze. Wraz z luzowaniem obostrzeń nastąpiła stopniowa odbudowa rynku po okresie lockdownów, popyt na energię wzrósł, a to wpłynęło na podwyżkę cen prądu. Drugim ważnym czynnikiem kształtującym ceny prądu w Europie jest potrzeba oszczędzania węgla i gazu przed sezonem grzewczym 2022/2023 r. Szczególnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, takich jak Polska, węgiel i gaz stanowią podstawę wytwarzania energii elektrycznej. Dlatego też, przed sezonem grzewczym, magazyny węgla i gazu są uzupełniane, co zwiększa zapotrzebowanie na te surowce i w konsekwencji podnosi ich ceny. Magazynowanie tych surowców jest utrudnione ze względu na zmniejszoną ich ilość.
Za ten stan odpowiada kolejny powód wysokich cen prądu, czyli wojna na Ukrainie. Sankcje na węgiel z Rosji, zmniejszone dostawy gazu do Europy, zniszczona w wyniku działań wojennych infrastruktura energetyczna Ukrainy. Wszystko to negatywnie wpływa na podaż i możliwości produkcji energii co skutkuję wzrostem rachunków i wywołaniem kryzysu energetycznego w Europie wraz z windowaniem cen prądu.
Kolejnym elementem wpływającym na cenę prądu w Europie to coraz większy nacisk Unii Europejskiej na zieloną transformację energetyczną. Drastyczne zwiększenie kosztu zakupu uprawnień do emisji CO2 odbiło się na rynkach energii nadal opartych głównie o paliwa kopalniane. Z powodu braków w infrastrukturze magazynów energii źródła OZE nie są w stanie dostarczać energii w sposób ciągły, czyli całodobowo oraz każdego dnia. Brak stabilności nie sprzyja funkcjonowaniu gospodarki, poprzez co państwa europejskie nadal muszą wspierać się konwencjonalnymi źródłami energii obarczonymi dodatkowymi kosztami (emisje CO2), co nie jest korzystne dla ceny prądu. Dodatkowo w wyniku wyżej wymienionych problemów w wielu krajach europejskich rządy podejmują działania na rzecz zmniejszenia zużycia energii i zwiększenia efektywności energetycznej, dlatego też wprowadzają podwyżki cen prądu, aby skłonić ludzi do oszczędzania energii.
Czy cena prądu zależy tylko od czynników globalnych?
Zdecydowanie nie. Zjawisko jest bardziej złożone. Analizując rynek energii elektrycznej w całej Europie, warto podkreślić, że ceny prądu zależą również od czynników wewnętrznych w poszczególnych krajach. Poniżej znajdziesz kilka przykładów.
- Wielka Brytania – na wyższe ceny prądu miały wpływ niskie rezerwy surowców w tym węgla oraz gazu. Także niewystarczające zapasy wody niezbędnej do chłodzenia elektrowni wpłynęły na mniejszą wydajność elektrowni w tym kraju. Należy również wspomnieć o uszkodzeniu linii przesyłowej między Wielką Brytanią a Europą kontynentalną w wyniku pożaru National Grid w hrabstwie Kent.
- Niemcy - W Niemczech cena energii elektrycznej wzrosła w wyniku wycofywania się tego państwa z produkcji energii jądrowej i wzrostu kosztów wytwarzania energii z odnawialnych źródeł. Niski stan rzek utrudniający transport surowców w tym węgla, a także oszczędzanie gazu przed zimą przy zmniejszonych dostawach nasiliły problem.
- Polska – Zmniejszona podaż węgla przy dużym, spowodowanym zimą popycie wpłynęła na wzrost jego ceny, a co się z tym wiąże, ceny prądu. Spowodowało to niedobory surowca, który stanowi główne źródło zasilania elektrowni w Polsce.
Jak widzisz, każdy kraj boryka się z problemami w zakresie produkcji energii. I choć może wydawać się, że “silne gospodarki” są zabezpieczone przed takim scenariuszem, to kolejny raz stereotyp ten łamie poniższa sytuacja z Francji. Tam ceny prądu mają się nad wyraz dobrze.
Energia z atomu i największy eksporter. Jak to możliwe, że ceny prądu we Francji również wzrosły?
Prawie 61,5 GW mocy z 56 reaktorów jądrowych przez wiele lat dawało mnóstwo w miarę taniej, nieobciążonej uprawnieniami do emisji CO2 ceny prądu. W 2021 atom stanowił prawie 70% całego miksu energetycznego tego kraju, a na pozostałą część składały się kolejno: hydroelektryczność, energia wiatrowa, paliwa kopalniane oraz fotowoltaika. Wysoka produkcja pozwalała oddawać do sąsiadujących krajów w drugiej połowie 2021 roku energię w wysokości 21.5 TWh. Przy takim poziome Francja była liderem eksportu energii na rynku europejskim przy drugiej Szwecji z eksportem na poziomie 13.8 TWh. Niemcy w analogicznym okresie oddali do zewnętrznej sieci 7.6 TWh, a Hiszpania musiała już zaimportować 0.8 TWh. W tym samym czasie Polska energetyka oparta głównie na produkcji prądu z paliw kopalnianych również potrzebowała pobrać z sąsiadujących krajów 1.9 TWh. Jednak ostatni rok przyniósł wiele zmian i mimo wcześniejszej niezależności energetycznej podwyżki cen prądu nie ominęły również odbiorców we Francji. Z raportu opublikowanego na stronie wysokienapiecie.pl wynika, że miesięczne ceny prądu we Francji wzrosły w połowie 2022 roku o 400% osiągając cenę 387 €/MWh. Powodem tego stanu rzeczy była zmiana kierunku przepływu energii przez granice Francji. Rok 2022 zakończył się saldem importu wynoszącym 16,5 TWh wobec salda eksportu 43,3 TWh w roku ubiegłym. Pierwszy raz od 42 lat kraj ten potrzebował więcej energii pobrać, niż sam wytworzył.
Główny wpływ na to mają wspomniane wyżej przestoje w pracach elektrowni atomowych. Spowodowane jest to potrzebą napraw oraz modernizacji, niemłodych już, reaktorów wybudowanych głównie w latach 70. Co interesujące prawie połowa wyłączonych reaktorów wymaga prac konserwacyjnych z powodu dotkniętych korozjom rur. Pojawiły się głosy ekspertów twierdzących, że problemy techniczne z ostatnich czasów, dotyczące reaktorów, nie są spowodowane przez ich wiek, ale powstały z powodu obniżenia kompetencji kadry EDF (Électricité de France – francuskie przedsiębiorstwo, do 2004 roku w pełni państwowe) i firm zależnych, ponieważ korozja dotyczyła również urządzeń wyprodukowanych w latach 90-tych. Na opóźnienia w naprawach wpływ ma też niska dostępność potrzebnych i wykwalifikowanych do pracy na terenie elektrowni atomowej specjalistów, m.in: spawaczy oraz monterów rurociągów. W efekcie w czasach ogólnoeuropejskiego kryzysu energetycznego Francja ma najmniejszą moc jądrową od wielu lat. Na te wydarzenia nałożył się również okres susz i związana z tym mniejsza produkcja z energetyki wodnej.
Ceny prądu w Europie - Podsumowanie
Kształtowanie się cen prądu w Europie nie jest łatwe do przewidzenia. Wzrosty cen prądu dotykają dziś praktycznie każdego i ciężko przewidzieć, co przyniosą nam kolejne miesiące 2023 roku. Należy podejrzewać, że ceny prądu nadal będą niestabilne. W celu ograniczenia kosztów przedsiębiorcy powinni poważnie rozważyć wprowadzenie zmian w zakresie prowadzenia firmy. Jeśli chcesz porozmawiać o rozwiązaniach, które zmniejszą opłaty za energię w Twojej firmie, to umów się na niezobowiązującą konsultację ze specjalistami z firmy Innovation Energy. Z chęcią pomożemy Ci osiągnąć ten cel.
